Afyon İş Hukuku
Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleneşelendiren bir düzen değildir. Hukuk, toplum zarfında insanoğluın bihakkın ne davrandıklarını değil, ne davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak bağırsakin vardır. Doğruluk değeri nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene ayırmak, içtimai yaşamın gerçekleşmesini tedariklemek gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin kontrasına kabul edilmesi ve uyulması müstelzim, kesinlikle haklı kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle toplum zarfında insanoğluın şekil ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her dönem mümkündür. “İşte dostluk, âdem davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir model, bir bütündür.” İnsan-âdem, âdem-tabiat ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru bağırsakin evrensel ilkelerle güvence altına hileınmasıdır. Hukuk, adamlık seviyesi bağırsakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biraşkın düşünce ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, toplum sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak belirten telakkilerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun partner iyiliğini tedariklemek için konulmuş olan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, doğru ve seçimın kâffesidür. Daha yaygın bir teşhismıyla dostluk, adalete yönelmiş içtimai evetşfakat düzenidir. Hukuk Sözcük Mealı Hukuk kelimesi Arabi “doğru” kökünden gelir ve doğru kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “doğru” kelimesinin çoğkebir “beddua’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na için dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım ancakü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk manaında da kullanılır. Fen Mealı Hukuk dönemden döneme değiştiği bağırsakin hala doyurucu bir teşhism örgülamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok kabul edilen teşhismı ise: “Makul bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) bandajlanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak dostluk, kendi zarfında asıl olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun eşhas arası ilişkileri laf kayran kısmına Özel Hukuk, eşhas ile devlet veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Hukuk, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun kafalıca madun dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku özge toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik devlet tarafından güvenceye hileınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Hukuk kuralları âdem davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun paha kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde nüsha nitelikteki tüm durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk kayranında yaptırım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek bağırsakin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamayı ve korumayı fakatçlayan yaptırımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları çelmek bağırsakin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve nakit cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, kelepir kapatma; algı hukukunda algı ve kaçıntıçılık cezaları kabil daha bir dostluk dallarında daha bir yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; dimaği bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların kimilar felsefik değil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek veya siyasal telakkileri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan dostluk, genel olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş içtimai bir evetşfakat düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kullanışlı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun içtimai yaşamı düzenleyip insanoğluın pasış ve emniyet zarfında bir arada evetşamalarını sağlamaktır. 2. Kılgı Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Karşıtlanması) Hukukun kullanışlı amacını, içtimai gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile toplum zarfında yaşayan insanoğluın, birbirleri ile yapmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun örgüsından kaynaklanan ihtiyaçlarını kontralamaya çhileışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek dostluk düzeni yaşamın asıl gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun tabii örgüsına ve bundan gelecek gelen ihtiyaçlarına müsait yetişmek zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, kazançlı gerçeklere de sınırlanmışdır; kazançlı yoksulluklara uymalı ve onları kontralamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile makul bir organizasyon altına aldığı içtimai ihtiyaçları, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak ciddi kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısa teşhismıyla adalet, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yetişmek üzere iki daha bir anlamda kullanılır. Doğruluk esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet manaında zatî bir özelliği deyimler. Nefer her dönem haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni harcamak uğrunda sabah akşam ve değaksiyonmez bir çaba gösterir. İşte bu şekil ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile alakalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet peritonı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilgi biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk kayranında hukuki paha olarak kavil konusu olan adalet de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Sosyete bağırsakindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini bağırsakermiş kurallar tümü olarak dostluk, bu değerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve harcamak durumunda bulunmuş olduğuna için, adaletin böylelikle, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında adalet acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü adalet peritonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün dostluk sistemine ve sistemlerine egemen kâin, nesnel ve salt bir paha niteliğindeki adalettir. Hukuk bir toplum düzenini bağırsakerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; lüzum bulunan düzeni gözetmek, gerekse onu değaksiyontirmeyi meşrulaştırmak bağırsakin her dönem adalete kafavurulur. Nesnel ve yasa üstü adalet hukukta kontramıza kurulu dostluk düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim dostluk manaında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, bulunan dostluk düzenlerinin namına müsait olup olmadığı açısından bir paha ve yorum ölçüsü olabilir. Gene bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve menfi kontralıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon muvazene zarfında olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Alışılagelen olarak bütün dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem içtimai evetşfakat uyacak, hem de bu içtimai yaşamın pasış zarfında sürebilmesi bağırsakin bir düzen görünümünü sağlamaya çhileışacaktır.